De zin van creatieve expressie bij kanker

De Zin van Creatieve expressie bij Kanker: een krachtige bron van troost, betekenis en heling.

Wanneer kanker je leven binnen dendert, verandert alles. Een diagnose, behandelingen, ziekenhuisbezoeken – het leven wordt plotseling een rollercoaster van onzekerheid, angst en vermoeidheid. Dan lijkt creatieve expressie misschien iets wat naar de achtergrond verdwijnt. Toch blijkt juist tekenen, schilderen en schrijven een krachtige bron van troost, betekenis en heling te zijn tijdens het behandeltraject.

Creativiteit als uitlaatklep

Mensen die te maken krijgen met kanker bevinden zich vaak in een emotionele achtbaan. Boosheid, verdriet, angst, hoop – het zijn intense gevoelens waarvoor je soms geen woorden hebt. Creatieve expressie – zoals schrijven, tekenen, schilderen, muziek maken of dans – biedt een taal voorbij woorden. Het stelt mensen in staat emoties te verwerken, op hun eigen tempo en op hun eigen manier.
Voor sommigen is het schilderen van abstracte vormen een manier om innerlijke chaos te ordenen. Voor anderen wordt een dagboek een veilige plek om gedachten te delen die te pijnlijk zijn om hardop te zeggen. Creatieve expressie wordt zo een persoonlijke vorm van therapie – een ruimte waar gevoelens niet beoordeeld worden, maar simpelweg mogen bestaan. Als je het fijn vindt, kun je hierin begeleid worden door een professional; een beeldend therapeut of een muziektherapeut.

Zingeving in een onzekere tijd

Tekenen en schilderen helpt je niet alleen om uit te drukken wat je voelt, maar ook om te ontdekken wat belangrijk voor jou is. In een periode waarin je lichaam wordt aangetast en het leven fragiel voelt, kan het maken van iets – hoe klein ook – een gevoel van controle en betekenis teruggeven. Je kunt iets dóen in een situatie waarin je je machteloos kunt voelen en overgeleverd aan behandelaren. Dat voelt fijn!

Een zelfgeschreven gedicht, een zelfgemaakt sieraad, een liedje dat recht uit je hart komt: het zijn allemaal manieren waarop je je ervaringen kunt omzetten in iets tastbaars. Zo ontstaat er ruimte voor zingeving – een nieuw besef van wat echt belangrijk is in jouw leven.

Verbinding door delen

Creatieve expressie verbindt ook. Door kunst te delen – in een tentoonstelling, een blog of gewoon met een vriend – ontstaat er herkenning en verbinding. Lotgenoten kunnen zich herkennen in een schilderij of tekst, en voelen zich daardoor minder alleen. Familieleden en zorgverleners krijgen soms via creatieve uitingen een dieper inzicht in wat iemand doormaakt.

Creatieve projecten in ziekenhuizen en centra voor leven mét en ná kanker – zoals schilderworkshops of schrijfgroepen – brengen mensen bij elkaar. Er ontstaat een groep van lotgenoten die elkaar steunen, niet alleen met woorden, maar ook door het samen maken en beleven.

Ondersteund door onderzoek

Steeds meer studies tonen aan dat creatieve therapieën daadwerkelijk positieve effecten hebben. Ze kunnen stress en angst verminderen, de pijnbeleving verlagen en het algemeen welbevinden vergroten. Dit geldt niet alleen voor patiënten, maar ook voor naasten en zorgverleners.

Tot slot

Creatieve expressie geneest geen kanker. Maar het kan wel helen. Het geeft lucht in benauwde tijden, kleur aan grijze dagen en betekenis aan een vaak verwarrende tijd. In de stilte tussen chemokuren, in de schaduw van een scan, biedt creatieve expressie ruimte aan wat je op dat moment bezighoudt– een herinnering aan wie je bent, voorbij de ziekte.

Onderzoeken naar de effectiviteit van creatieve therapieën;

1. Effectiviteit van creatieve therapieën bij volwassenen met kanker: een systematische review en meta-analyse
Deze studie analyseerde 25 onderzoeken met 1489 deelnemers en concludeerde dat creatieve therapieën zoals kunst, muziek en drama de kwaliteit van leven verbeteren en symptomen zoals angst, depressie en pijn verminderen.

2. Effecten van beeldende therapie bij kankerzorg: een systematische review en meta-analyse
Deze meta-analyse van 12 studies met 587 patiënten toonde aan dat beeldende therapie effectief was in het verminderen van angst, depressie en vermoeidheid, en het verbeteren van de kwaliteit van leven.

3. Pilotstudie naar verminderde psychologische stress door beeldende therapie bij patiënten met kanker die chemotherapie ondergaan
Deze pilotstudie toonde aan dat beeldende therapie onmiddellijk na de sessie de stemming verbeterde en angst en pijn verminderde. De effecten op pijn en depressie bleven 48–72 uur na de sessie merkbaar.

4. De effecten van beeldende therapie op angst, depressie en kwaliteit van leven bij volwassenen met kanker: een systematische literatuurreview
Deze review van zeven studies concludeerde dat beeldende therapie mogelijk helpt bij het verminderen van angst en depressie, en het verbeteren van de kwaliteit van leven bij volwassenen met kanker.
Deze onderzoeken bevestigen dat creatieve expressie, zoals beeldende therapie, een waardevolle aanvulling kan zijn op de medische behandeling van kanker, door bij te dragen aan emotioneel welzijn en kwaliteit van leven.